Als je met de trein gaat, kom je nog eens iemand tegen. Laatst zat ik in een stampvolle trein. Ik moest bijna tussen de fietsen zitten. Toch nog een plekje, naast een jonge vrouw met een zonnebril. De trein reed weg en de zonnebril ging af. Ze vroeg of ik Madame ….. was. Ik bevestigde dat, en wist nog dat haar naam Roos was. Ze herinnerde zich nog, dat een van de eerste woorden die ze moest leren ‘sévère’ (streng) was. Ik was helemaal vergeten dat ik zulke goede lessen had, met dat soort woorden over mezelf, gelijk aan het begin van het schooljaar. Dat doe ik al jaren niet meer, een vergeten goede gewoonte.

Ik op mijn beurt herinnerde mij, dat ik haar mentor ben geweest, en dat haar vader op het oudercontact had beweerd, dat zijn dochter geen alcohol dronk. Toen heb ik niet gezegd dat ik Roos op zaterdagavond met een fles drank bij de supermarkt had gezien. Per slot van rekening is regel 1 voor de mentor: altijd op goede voet blijven staan met je mentorleerlingen. Ik heb dit nog wel even in de trein verteld.

Ze vertelde dat ze sinds een jaar op een Antilliaans eiland woont en nu even terug was in Nederland. Haar vriendinnen waren allemaal aan het kinderen krijgen, en ze besloot dus ook aan een nieuwe fase in haar leven te beginnen, door te verhuizen naar een totaal andere wereld.

Aangekomen in ons stadje, ging ik nog een aankoop doen in een sportzaak. Ik wist daar de naam van de verkoopster, ook een oud-leerling. Ze was verbaasd, omdat ze niet de meest opvallende leerling in de klas was, altijd heel stil. Daarop zei ik, dat ik altijd oog heb voor alle leerlingen!

Smiley met een vette knipoog en een tong uit de mond!

We proberen altijd voor zo min mogelijk lesuitval te zorgen. Maar ja, de herfst is weer begonnen, en daarmee ook het snotteren en kuchen en het ergste voor de docent: keelpijn. Maar ik heb wat nieuwe tips gekregen om deze tijd door te komen.

Een collega dacht dat het goed zou zijn om een griepprik te halen. Voor mij gratis, gezien mijn leeftijd, maar mijn collega zou dan 40 euro moeten dokken. Nog nooit aan gedacht dat te gaan doen.

Meer ijzer innemen voor meer weerstand. Ineens zag ik een pot appelstroop in een personeelsruimte staan, later zag ik, dat een collega dat op crackers smeerde. Ik heb weleens gehoord dat ijzer in appelstroop, komt van de ketels waarin het gemaakt wordt. Maar worden zulke antieke ketels nu nog gebruikt voor het maken van appelstroop? Ik betwijfel het, en heb nog geen appelstroop gekocht.

Een ander collega is heel enthousiast, over een kruidenmengsel van een bepaalde dokter, waarvan van alles in alle drogisterijen te koop is. Ze noemt het een wondermiddel. Je kunt het heel makkelijk in je keel spuiten, en je mag dat heel vaak per dag doen. Het is duur. Kassa!

Ik denk dat ik het maar bij gemberthee houd.

Ik las trouwens net in de krant, dat iemand met een klein bedrijf een verzuimverzekering wilde afsluiten, en ontdekte dat ze voor haar vrouwelijke personeel meer moest betalen, dan voor mannen. Ze is daarover een rechtszaak begonnen. Vrouwen zouden vaker ziek zijn…..

Mijn ervaring is, dat mannen sneller thuisblijven dan vrouwen.

Bij het eerste kuchje al!     

School is dit jaar weer zwaarder geworden. Ik had het niet aanzien komen, blijkbaar had ik de mails van de onderwijsuitgeverijen niet goed gelezen. Of, eerlijk gezegd, lees ik die nauwelijks, behalve als het van een contactpersoon is. Maar ik weet niet of ze bij de uitgeverijen nog werken met contactpersonen. Voorheen wel, en kwam er ook nog weleens iemand op school. Persoonlijk contact wordt wel belangrijk gevonden, maar is toch niet meer van deze tijd? En, in de huidige bedrijfsvoering, is zo min mogelijk personeel de norm.

Ik was in ieder geval niet op de hoogte van de uitgave van versie 4.2 van de ene methode, en versie 6.1 of 6.2 van de andere methode. Als je hetzelfde boek wilt in het volgende schooljaar, en het bestaat niet meer, of er is een andere versie, dan kan de oude niet meer besteld worden, en krijg je bericht, dat je voor de leerlingen, en dus ook voor jezelf, iets nieuws moet betellen. Blijkbaar wordt deze stap nu overgeslagen, en krijgen de leerlingen gewoon de nieuwste boeken geleverd, en ben jij als docent, de enige met een oud exemplaar! Of heb ik gewoon de mails hierover niet gelezen.

Nu ik eindelijk ook nieuwe boeken heb, moest ik concluderen, dat de inhoud amper is veranderd, en dat sommige stukken, die slecht of saai waren, nog hetzelfde zijn. De verandering zit in de indeling en nummering van de hoofdstukken. Bovendien is het digitale materiaal nu handiger in het gebruik. Wat is er dan zo zwaar geworden voor de leerlingen?

Nou, de laatste jaren hoorde je eigenlijk niets meer over zware boekentassen. Eigenlijk sinds corona, want toen hoefde niemand meer met boeken te slepen. Nu hebben de uitgeverijen stiekem de boeken weer zwaarder gemaakt. In ieder geval is van de boeken Frans, geen apart A en B deel meer, waardoor de leerlingen maar drie hoofdstukken tegelijk hoefden mee te nemen. Nee, nu hebben ze weer een dik boek gemaakt van alle zes de hoofdstukken. De leerlingen sjouwen zich een breuk! Waarom dan niet alleen de laptop mee, voor alle vakken alleen de laptop?

Nee!We moeten leerlingen zien schrijven voor de ontwikkeling van hun fijne motoriek, we moeten ze voorbereiden op examens, nog steeds met pen en papier. We willen onze leerlingen kunnen zien, contact!

Bovendien zijn de laptops nog vaker leeg dan pennen, en opladers vaker vergeten dan etuis. 

Deze vakantie is mijn wantrouwen versus AI, IA in het Frans, alleen maar toegenomen. Eigenlijk is het een omgekeerde ezel. Van een ezel denk je dat hij dom is, ergens krijg je dat als kind mee. Waar dat vandaan komt weet ik eigenlijk niet, want ezels zijn slimme beesten. Van AI denken we alles te weten te kunnen komen, en zijn we weinig kritisch, we geloven er gewoon in.

Als we dan gaan controleren, blijkt lang niet alles te kloppen, vooral wat foto’s betreft, is mijn ervaring. Zo waren wij deze vakantie in eerst in Hoorn. Om AI uit te proberen, fotografeerden we twee verschillende panden. Volgens AI was het allebei het stadhuis van Gouda. In Denemarken fotografeerden we een standbeeld van een man in uniform. AI analyseerde de kleding, en kwam uit op een soldaat uit de tijd van Napoleon. In het plaatselijke museum ontdekten we, dat het een soort straatpolitie was, die met een soort zweep, mensen op straat die zich misdroegen, ervan langs mocht geven.

AI dringt zich op. Als je iets wilt opzoeken staat AI bovenaan. Ik sla het nu maar over. Het schooljaar is weer begonnen, en de examenklassen moeten verder met hun profielwerkstuk. In de krant las ik een stuk over AI als onderzoeksbegeleider van een student, die iets onderzocht heeft over nagelbijten. Op emotioneel vlak bijvoorbeeld, schijnt de begeleiding door AI vrij goed te zijn, maar op kritisch zijn is nog kritiek.

Misschien kunnen we dan binnenkort toch het begeleiden van de profielwerkstukken overlaten aan AI!

Eindelijk iets om ons werk te verlichten!

Het is het einde van het schooljaar en ik had nog een doos Merci van voor de kerstvakantie. We hadden als personeel allemaal zo'n doos gekregen. Ik weet niet meer waarom. Het leek me een goed idee om de doos voor moeilijke momenten op school te bewaren, of voor een aanval van lekkere trek. Met mijn collega was ik eindelijk aan die doos begonnen. Zij heeft een andere chocoladesmaak. Zij vindt die met koffie en die met marsepein niet lekker. Ik juist wel. Vroeger vond ik die met marsepein trouwens ook niet lekker.

Eergisteren graaide ik weer in die doos. Later zag ik dat het een andere was, want de chocolaatjes met mijn favoriete smaken zaten er nog in. Onlangs had mijn collega die doos gekregen. Gekregen van een attente (?) leerling na de laatste les. Het zal erom spannen of deze leerling over kan..... Merci als smeergeld!

Zo krijg je aan het eind van het schooljaar ook smeekmails van leerlingen die een 5,45 staan. Ze willen dan ineens nog wel wat extra werk doen of proberen het met Merci!

Gisteren kreeg ik er weer een doos Merci bij. Met een mooie strik eromheen. Van een leerling die docent Frans wil worden!

Ze bestaan nog!

Waarom zou je nog moeten leren een tekst te maken? We hebben toch AI? Ik hoorde op de radio dat Chat GPT de diploma’s heeft gehaald, voor heel wat mensen die de laatste jaren zijn afgestudeerd. Wat zou je nu nog zelf moeten kunnen schrijven?

Misschien kun je als ouder door Chat GPT zelfs een mail laten opstellen aan een docent, als je het als ouder niet eens bent met een cijfer, of een maatregel.

Vroeger was het nog romantisch: je kreeg een papieren briefje van de ouders. De leerling kwam dat dan voor de les bij je brengen. Vaak was het een vervalsing, dan had de leerling het zelf geschreven. Laatst heb ik er trouwens toch nog een briefje gekregen. Toen ik die opzocht, ik bewaar ze altijd in mijn etui, vond ik er nog een van vorig jaar. Nu zijn het er zo weinig dat ik niet, net als vroeger aan het einde van het schooljaar een etui vol had. Vaak zijn ze best grappig. Op die oude stond : ‘Mijn dochter was niet bereid om haar huiswerk te maken met als reden erge migraine’. Het handschrift was duidelijk dat van de dochter, en het was op de onderste helft van een proefwerkblaadje.

Ik heb heel veel briefjes bewaard. Als ik stop met werken ga ik die allemaal nog eens lezen. Tenminste, dat denk ik nu. Net zoals ik nu denk, dat ik mijn onderwijsmemoires ga schrijven. Dan heb ik in ieder geval papieren bronnen. Digitaal is er al veel verloren gegaan, alhoewel ik ook slecht ben in het weggooien van mails.

Enfin, ik heb nog niet gehoord dat een collega een brief heeft gekregen van ouders, opgesteld met behulp van AI. Maar misschien is het zo echt, of zijn wij zo dom, dat we dat nog niet herkennen.

Ik kreeg net Onderwijsblad van de vakbond in de brievenbus. Op de voorkant een jonge, blije docent op een zwemband, in een zwemband met een laptop. Met daaronder: ‘De zomer is perfect om te klooien met AI’.

Mooi niet! 

Pjotr

Kortgeleden is Jan Terlouw overleden. Natuurlijk heb ik Oorlogswinter gelezen en Oosterschelde Windkracht 13. Toen ik in de krant de rest van de lijst tegenkwam, herinnerde ik mij ook Pjotr. Prachtig, dat verre Rusland. Sprak tot de verbeelding! Siberië!

Pjotr hadden we een jaar of wat geleden nog op school. D.w.z. een collega had het in haar lokaal. Dat was de eerste poging van school om leerlingen weer structureel aan het lezen te krijgen. Nu moeten ze altijd een boek bij zich hebben, het beleid heel streng. Je moet namelijk een uur terugkomen als je op een leesuur geen boek bij je hebt. Mijn collega gaf Pjotr te lezen als iemand niets had. Sommige leerlingen bekenden dat ze het wel een mooi boek vonden!

Ik herinner me Jan Terlouw ooit ontmoet te hebben, toen een groepje leerlingen een prijs had gewonnen. Ze hadden een maquette van onze stad gemaakt, zoals het eruit zag in de 19e eeuw. Een wedstrijd van het Nationaal Archief. We mochten voor de prijsuitreiking helemaal met de trein naar Den Haag, naar het Nationaal Archief dus. We mochten daar allemaal belangrijke documenten bekijken, zoals de Vrede van Munster en werden toegesproken door……. Jan Terlouw. Eigenlijk was ik nog meer onder de indruk van de woorden van Jan Terlouw, dan van de Vrede van Munster!

Helaas was het nog voor de tijd van de mobiele telefoon, ik heb er dus geen filmpje van, en ben ik de indrukwekkende toespraak vergeten. Misschien ligt de tekst nog in het Nationaal Archief, en kan ik het opvragen!

Toen ik dit begon te schrijven, had ik het over het boek Pjotr, maar nu denk ik dat mijn collega Boris had liggen. Dat is van Jaap ter Haar. Ook een jeugdidool van mij!

Al die verhalen uit de donkere middeleeuwen bijvoorbeeld!

Zijn schrijvers nog jeugdidolen?

Laatst maakte ik mee dat een jongen op zijn 15e verjaardag, de niet-digitale kaart van zijn opa niet kon lezen.

Waarschijnlijk heb ik al vaker geschreven dat aan het begin van een vakantie, altijd iets interessants over onderwijs wordt geschreven. Niemand die dat dan meer leest, want wij uit het onderwijs gaan natuurlijk op vakantie, zodra de laatste schoolbel is gegaan.

Op 17 april stond een artikel in mijn krant waarin werd geschreven, dat de onderwijsinspectie nu bij bezoek aan scholen benadrukt wat goed gaat. 17 april was de dag voor Goede Vrijdag en wij als personeel moesten nog naar school voor een zogenaamde organisatiedag. Ik heb de krant van de 17e dus nog kunnen lezen. Wij als docenten moeten leerlingen altijd proberen te stimuleren, positief benaderen. De inspectie heeft nu eindelijk ook ingezien, dat het afbranden van scholen niet erg stimulerend werkt. Ze zijn zeer hardleers geweest, maar hebben na jarenlang schoolbezoek eindelijk van ons geleerd, dat ze hun ‘tone of voice’ moesten veranderen. Deze Engelse term werd gebruikt door Alida Oppers, inspecteur-generaal. Ze zegt dat het onder andere niet goed gaat met taal, ze bedoelt hiermee Nederlandse taal. Waarom gebruikt ze dan zelf een Engelse term? Ik leer leerlingen altijd, dat we als we iets moeilijk vinden om te zeggen in onze eigen taal, we daarvoor een Frans woord hebben ingevoerd, neem bijvoorbeeld ‘prostitué’. Alida vindt het blijkbaar moeilijk, om in goed Nederlands te zeggen, dat ze een andere toon hadden moeten aanslaan.

Een woord van de laatste jaren van de inspectie is ‘herstelopdracht’. Dat is een tekortkoming die een school binnen bepaalde tijd moet herstellen. Dat klinkt beter dan gewoon te zeggen dat iets niet deugt. Er wordt ook meer gesproken met woorden als ‘zorgelijke bevindingen’ en dat docenten ‘steun verdienen’. In het artikel staat ook dat de overheid ‘voorbeeldgedrag’ moet vertonen. De inspectie gebruikt ook ‘onbenut talent’. Dat roept bij mij de vraag op of kinderen tegenwoordig nog wel de kans krijgen hun talenten te ontwikkelen.

Ik gebruik mijn talent nu om die deze tekst te schrijven, zonder ChatGPT. Ik zat op school toen deze middelen nog niet bestonden en het niveau van lezen, schrijven en rekenen gewoon goed was. Ik kan alles nog gewoon met mijn eigen talenten, zonder hulpmiddelen.

Ik ben bang dat ondanks de positievere toon van de inspectie, er steeds meer ‘onbenut talent’ zal zijn, als ik zie hoeveel door AI gemaakte tekeningen ik kreeg bij een literatuuropdracht.

April is de maand van de filosofie. Een tijdje geleden heb ik een document gemaakt met veertien filosofische uitspraken van Franse schrijvers en filosofen. In de week van de Franse taal heb ik deze aan de leerlingen voorgelegd. Ze moesten kiezen welke ze het meest ‘waar’ vonden, en er een selecteren om uit te werken tot een mini-poster. Ik had gezegd dat ze ook een poster op de computer mochten maken. Ik wilde niet te ouderwets overkomen, door te zeggen dat dat niet mocht. Natuurlijk kreeg ik ook de prachtigste AI-werken. Een leerling had onder ‘haar’ werk eerlijk vermeld dat haar tekenkunsten te wensen over lieten en dat het daarom beter was het door Chat GPT te laten doen. Met andere woorden, ik zet mijn ontwikkeling stil en laat het doen. Persoonlijk vind ik dat AI niet mooi kan tekenen, ik heb gewoon het vooroordeel dat het kil en ‘clean’ is. Gelukkig heb ik ook nog gewone tekeningen gekregen.

In gesprek met een docent lichamelijke opvoeding over filosofie, dacht hij dat leerlingen daar weinig belangstelling voor zouden hebben. Ik zei dat filosofie in Frankrijk een examenvak is, en vroeg me hardop af waarom Engels in Nederland een kernvak is en filosofie niet. Mijn collega lichamelijke opvoeding vraagt zich af waarom gymnastiek geen kernvak is. We sloegen bijna aan het filosoferen.

In de voorjaarsvakantie, toen ik in Parijs was, bleek in het nieuws te zijn geweest, de bonussen af te schaffen voor bijvoorbeeld het onderwijs. Als je namelijk 25 jaar, of 40 jaar in dienst bent krijg je een flinke bonus. Dat nieuws, waar ik verder niet meer over gehoord heb, zal mensen zoals ik die tegen zo’n jubileum aanzitten, niet motiveren om proberen dat te halen. Iemand die ik ken, was op zijn zestiende bij de belasting gaan werken. In het jaar dat hij 56 werd, was net de regeling, dat je er na veertig dienstjaren mocht stoppen met werken, afgeschaft. Ik hoor trouwens nooit van vijftig dienstjaren. Dat kan nog komen, omdat we steeds langer door moeten werken. Is het een idee om die bonus van 40 naar 50 te verschuiven? Dan ga ik door tot mijn 73e!

Ik weet echter niet of ze mij nog zolang nodig hebben. Hebben we binnenkort nog wel onderwijskrachten nodig? Veel leerlingen denken misschien van niet. Ze bedienen zich steeds meer van kunstmatige intelligentie. Hoe komen leerlingen erachter dat ze daar intelligent voor moeten zijn? Laatst keek ik een toets na, waarin een leerling sprak over een zekere Martine in een bepaald verhaal. Ik was heel verbaasd. De leerling vertelde later, dat hij nog even snel via de moderne middelen, de inhoud van het verhaal had opgezocht. Toen kwam daar ineens een zekere Martine in voor. Dat soort dingen krijg je. Als ik als docent vertel hoe iets in elkaar zit, word ik niet geloofd. Oude middelen, gebruikt door oude docenten worden niet meer serieus genomen.

Al het digitale wordt onmiddellijk klakkeloos geloofd. Ik geloof dat de leerling nog wel excuses had gekregen van AI, die bekende dat Martine een vergissing was, toen hij AI erop aansprak. Van een collega Engels hoorde ik, dat leerlingen ineens de hele oorspronkelijke verhaal van een boek kenden. Ze hadden slechts de vereenvoudigde versie hoeven lezen.

Laatst was ik in de supermarkt bij de gewone kassa. Ik legde onder andere een courgette op de band, die niet gescand kon worden. De leerling achter de kassa wist niet zeker wat het was. Ze vroeg aarzelend of het een courgette was.

Ik vind het heel raar dat ze bij de supermarkt nog geen robots hebben.

Jaren geleden, heb ik een keer een programma gezien waarin vakantiegangers stiekem op hun hotelkamer gingen koken. Overdag was van deze activiteiten niets te zien, maar men ontdekte dat de bewuste gasten zwaar beladen ’s avonds hun kamer ingingen, en ’s morgens zwaarbeladen hun kamer weer uit. Ik moest er weer aan denken toen ik gistermorgen, maandag na de vakantie, hoorde dat leerlingen tosti-ijzers en wafelijzers meehadden op wintersport. Dat had natuurlijk een keer kortsluiting veroorzaakt. Tja, er is natuurlijk niet in elk wintersportoord een McDonald’s. Blijkbaar eet de jeugd van tegenwoordig slechts wafels en tosti’s, als er geen gele M in de buurt is. Is deze er wel, dan weet de jeugd niet hoe snel en hoe vaak ze daarheen moeten, om voor veel geld daar te gaan eten. Dat, terwijl je volgens een collega die mee was op excursie naar Krakau, voor een paar euro het heerlijkste eten hebt in andere eettentjes.

Eigenlijk willen we alleen maar eten en drinken wat we kennen, en alleen maar onze eigen merken en onze eigen apparaten. Heel eng allemaal! Slechts in kleine groepjes, en met mensen we kennen. We zijn eigenlijk allemaal beschadigd uit de coronacrisis gekomen, na de isolatie, zijn we niet verder gekomen dan kleine groepjes. Nu probeert onze directie, naar de personeelskamer weer meer volk te lokken. Het is gezellig gemaakt, en er is soep op dinsdag. Maar sommige collega’s zie ik alleen maar tijdens vergaderingen. Misschien is het einde daarvan nabij.

We kregen vandaag een mail, dat voor de meivakantie alle apparaten die niet in werkruimtes horen, dus daar waar veel collega’s in groepjes met elkaar Senseo drinken, weg moeten worden gehaald. Dit op grond van veiligheid en mogelijke arbeidsrisico’s. De potentieel gevaarlijke apparaten die er dan nog staan, worden weggehaald! Binnenkort zitten we weer met z’n allen gezellig in de personeelskamer, ook omdat de koffieprijzen stijgen. Dan kun je toch nog voor een klein prijsje het goedkope schoolbocht drinken, uit de gewone ketels, of uit het nieuwe apparaat in de personeelskamer, dat al begonnen is met halve bekertjes te tappen.

Vorige week hadden we open dag. Wegens Taaldorp stonden wij van Frans, met de collega’s van Engels en Duits bij elkaar in een ruimte met helpende leerlingen om in Frans, Duits en Engels gesprekjes te voeren.

Idee van een collega was, om in stijl gekleed te gaan. Dus hadden wij, van Frans, en baret op. Ik stond vaak bij de deur, en of ik of mijn baret deden sommige mensen toch terugdeinzen. In ieder geval is Frans nog wel een drempel. Velen waren opgelucht toen ze ook Engelse en Duitse vlaggetjes zagen. We hadden nog discussie gehad over het ophangen van de Amerikaanse vlag, die we ook hebben. Maar ja, het vak heet nog steeds ‘Engels’ en niet ‘Amerikaans’.

Opvallend was te zien hoe veel aanstaande leerlingen, heel dicht bij hun ouders bleven. Een moeder legde aan haar kind uit, dat op school Frans moet worden geleerd omdat de Fransen weigeren om andere talen te leren. Gelukkig is er het hoofdstuk ‘Vooroordelen’. Bij de talen doen we heel veel aan burgerschap, alleen wordt dat niet begrepen door het ministerie. Eigenlijk weten ze niet goed wat we doen met de talen. Taal is nog altijd 'woordjes leren en grammatica'. In welke context dit wordt aangeboden? Papa fume une pipe?

Het is zo superjammer, dat je in het onderwijs altijd weer dingen moet doen die je al doet. Talenkennis zorgt voor een open wereld. Ik was ook heel teleurgesteld toen onze directeur geen gesprekje in het Frans wilde doen.

Hij liep zo snel mogelijk weg.

‘Proust’ is niet ‘proost’ in het Frans. Vele mensen durven niet te proosten op het nieuwe jaar wat betreft de toestand in de wereld. Ik voel me al sinds februari 2022 wat minder lekker, wegens alle oorlog en machtsvertoon, ook op digitaal en kapitalistisch gebied.
Als onderwijsgevenden hebben we eigenlijk meer tijd nodig, om de leerlingen bijvoorbeeld democratie uit te leggen. Het wordt steeds meer een verouderd begrip. De goede oude tijd! De goede oude tijd, waarin we ons alleen maar druk hoefden te maken over de misstanden in het onderwijs.
De goede oude tijd! De Franse schrijver Marcel Proust schreef over sentimenten die werden opgeroepen door bepaalde geuren of smaken. Een vriendin gaf me op mijn laatste verjaardag enige brieven uit mijn begintijd in het onderwijs. Ik werkte toen op een Nederlandse school in Duitsland. Ik schreef dat ik wel een telefoon had, maar dat niemand mij zou bellen, omdat het zo duur was. Ik stond versteld van de lange brieven die ik schreef. Dat ik daar tijd voor had, met een baan van 29 lessen van 50 minuten en drie verschillende vakken en vier verschillende niveaus.
In deze tijd zouden die brieven vervlogen telefoongesprekken en gewiste chats zijn. Natuurlijk hadden die brieven ook weggegooid kunnen worden, maar ik had gevraagd ze te bewaren, zo las ik. Een echte vriendin doet dat natuurlijk!
De afgelopen vakantie heb ik ze eindelijk gelezen, en ze brachten mij terug naar de ambiance van mijn leven 1987. Ik ben geen Proust, dus de ambiance die ik voel kan ik niet beschrijven, maar wel weet ik nu, dat ik mij dingen anders herinner dan dat ze volgens de brieven waren. Vaak wordt gezegd dat herinneringen onbetrouwbaar zijn. Dankzij die brieven is het bewijs geleverd.
Ik zelf bewaar van alles, ook briefjes. Gisteren kwam een leerling bij mij, om te zeggen dat ze op 13 december wel aanwezig was geweest in de les, maar dat ik haar absent had gemeld. Ik vroeg haar of ze dan te laat was geweest, want misschien had ik haar dan al absent gemeld. Dat wist ze niet meer. Gelukkig had ik nog het ‘telaatbriefje’ waarmee ze binnenkwam. Te laat is minder straf dan spijbelen. Maar ja, ik moest wel weer de digitale stap zetten om dat officieel te melden.
Daar had ik ook weer een bepaald gevoel bij, op papier uit te drukken met: ‘Zucht!’. ‘’

In de kerstvakantie probeer ik altijd veel te lezen, vooral dikke boeken. Vaak ook boeken met veel misère. Ik weet eigenlijk niet waarom. Vorig jaar heb ik het laatste deel van ‘Les Misérables’ gelezen. Lezen is voor mij geen punt. Op school moeten de leerlingen in de opvanguren lezen. Dat is nog een hele strijd. Veel leerlingen proberen het te boycotten, door geen boek mee te nemen. Een jonge bevlogen docent ging uitleggen aan een leerling zonder boek, welk boek hem in zijn pubertijd tot lezen had gebracht. Hij dacht het nog ergens thuis te hebben, maar kon het niet vinden. Toen heeft hij het voor de leerling besteld. Prachtig toch! Een soort modern kerstverhaal.
Soms horen we van ouders, dat ze het ook stom vinden dat hun kinderen moeten lezen. Net of wij voor de lol dit soort maatregelen nemen. Het wordt voor ons ook steeds moeilijker om te begrijpen wat leerlingen opschrijven. Zo krijgen we vaak digitaal enquêtes, opgesteld door leerlingen die iets moeten onderzoeken, bijvoorbeeld voor een profielwerkstuk. Meestal wil ik dat wel invullen, maar laatst haakte ik bij de eerste vraag al af. Ik had werkelijk geen idee wat met die vraag werd bedoeld. Een van de leerlingen van die enquête, vroeg gisteren of ik die enquête nog wilde invullen. Ik legde uit dat ik de eerste vraag niet begreep. Ze zei toen dat ik het beste het eerste antwoord kon aankruisen. Vanmorgen heb ik me weer op die enquête gestort. De rest van de vragen begreep ik gelukkig wel. Daarna nog met mijn collega’s, op mijn vrije dag, een digitale conversatie gevoerd over de kerstpubquiz voor morgen. Ik heb altijd begrepen dat een pubquiz in cafésetting is, hooguit de grootte van een lokaal. Bij ons op school schijnt het een massa-evenement te worden.

Ik begrijp steeds minder van wat ik lees, terwijl ik toch veel lees.

Ongeveer anderhalf jaar geleden, meen ik herhaaldelijk uit het nieuws te hebben vernomen, dat glitterspul om mee te knutselen, verboden zou worden. Ik heb er nog een heel consumentenprogramma over gekeken. Die kleine glitters komen in het water en op allerlei andere ongewenste plekken en zijn niet afbreekbaar.
Wat mij deze winter opvalt, is dat het grote glimmen erger is dan ooit. Bij het gala in het afgelopen schooljaar was het thema ‘glitter en glamour’. Maar ook buiten feesten om, zie ik iedereen met goud, zilver en andere glittering in kleding. Tot in spijkerbroeken toe! Grote glitters zijn blijkbaar nog niet verboden. En nu komen ook de feestdagen er weer aan!
Sinterklaas heeft niet veel glitters, en ik heb ook nog geen glitterpiet gezien. Sinds een paar weken echter, schittert de kerstkleding en de rest van het kerstspul ons tegemoet in de winkels. Hoe moet dat allemaal weer ergens verantwoord terecht komen?
Ik snap dat iedereen snakt naar glitters in deze sombere tijd. Een en al oorlog. Het lijkt me ook zinvoller om een glitterjurk te kopen dan een oude kerstplaat te draaien met liedjes als ‘Vrede op aarde’. En mocht er toch vrede komen, dan zal de wereld ten onder gaan aan alle afgedankte glitters die onze natuur niet kan verwerken.
Het valt me op, dat bij de actualiteiten van TV5 die ik altijd voor mijn lessen gebruik, vaker dan eerder over het milieu gaan. Natuurlijk, het is heel goed dat ik de leerlingen daar wijzer van laat worden, maar ik wil wel wat meer afwisseling. Gelukkig kon ik wel weer een tekst laten lezen over Sinterklaas in Frankrijk.
Dat Sinterklaas alleen in Nederland gevierd wordt, is namelijk hardnekkig misverstand. Elk jaar kun je weer uitleggen dat het niet zo is. Net zoals dat je kunt blijven uitleggen, dat iedereen de vervuiling van de aarde tegen moet gaan.
Er wordt in Den Haag al meer dan een week gepraat over de onderwijsbegroting. Ik denk nu dat het misschien beter is om die bezuiniging toch maar door te laten gaan.

In feite leren we toch nergens echt iets van.

Onlangs kreeg ik een mailtje van een oud-leerling, die nu Nederlands studeert. Ze schreef dat ze literatuur altijd heel oninteressant vond, maar nu begreep waarom we met Frans, Simone de Beauvoir hebben behandeld. Er was een foto bij waarop ze Nederlandse vertaling van het boek ‘Une morte très douce’ (Een zachte dood) omhooghield.
Op de literatuurtoets deze week had ik een vraag over ‘le doute méthodique’, waarmee Descartes bedoelt dat je voortdurend moet twijfelen, omdat je anders geen onderzoek gaat doen.
Maar wie krijgt nog de kans om in de toekomst over Simone de Beauvoir en Descartes te leren? In Frankrijk zal dat wel zo blijven, omdat daar het vak filosofie een examenvak is. In Nederland zal dat steeds minder worden. Er wordt vreselijk bezuinigd op het studeren van talen, te weinig studenten, maar men vindt het onderwijs in taal en lezen wel belangrijk. Heel vreemd!
Ik behandel altijd een tekst, uit een oud examen, over waarom we klassieke werken moeten lezen. Deze tekst begint met het vernietigen van cultuur door dictators, door bijvoorbeeld boekverbranding.
Sinterklaas en Max Havelaar horen bij de Nederlandse cultuur.
Max Havelaar is echter een groter gevaar voor de macht dan Sinterklaas, ook al is het maar een boek. Door Sinterklaas te verbieden krijg je natuurlijk onlusten. Door het verbieden van het lezen van een moeilijk kritisch boek, zullen de leerlingen misschien opgelucht zijn, maar als het goed is, zullen ze het toch willen lezen, omdat het verboden is. Als dat niet mag, gaan ze met vuurwerk gooien. Je kunt namelijk tegenwoordig heel makkelijk aan explosieven komen als middelbare scholier.
Door te bezuinigen op talenstudies, of het nu Keltisch, Frans of Nederlands is, kan er minder aan literatuur worden gedaan, dus minder aan kritische schrijvers en filosofen. Door deze groten der aarde langzaam te laten verdwijnen, komen toekomstige docenten steeds minder in aanraking met deze kritiek, en zullen we steeds minder nadenken en twijfelen, en nog meer vatbaar worden voor de kretologie van de sociale media.
Daar gaan we de leerlingen dan nog meer voor waarschuwen, en dan gaan we op het idee komen de leerlingen meer te leren twijfelen over alles wat ze lezen.

Op de dagen dat ik om half 8 ’s morgens naar school fiets, kom ik vaak eerst een oud-collega Frans tegen die naar de sportschool gaat. Daarna kom ik een andere oud-collega tegen, die op dat tijdstip, en nog een keer later op de dag, eenzelfde rondje fietst. Dat laatste rondje hoorde ik gisteren van een collega, die via een gedeelte van die route naar huis moet. Hij vertelde haar, dat hij altijd dezelfde route neemt, zo weet zijn vrouw dat als hij niet thuiskomt, waar ze hem moet zoeken.
Voorheen kwam ik ook altijd op zijn ochtendwandeling de oud-directeur van de christelijke mavo tegen, en ’s middags de oud-directeur van de katholieke mavo. Laatst hoorde ik dat een oud-collega met haar man, die ook in het onderwijs werkte, zwerfafval opruimt. Allemaal leuke dingen natuurlijk, ik vraag we wel af, of ik het later nog kan opbrengen om vroeg op te staan.
Nog meer dan dat, vraag ik me af wat burgerschap nu eigenlijk is. In het onderwijs moet tegenwoordig namelijk aantoonbaar aan burgerschap worden gedaan. Volgens mij is het onderwijs bij alle vakken, altijd al volop bezig met burgerschap. We doen niet anders, we leren kinderen functioneren in de maatschappij door ze te leren rekenen, lezen, zich presenteren, een mening vormen, met anderen omgaan, enzovoort.
Probleem is nu het ondermaatse reken- en leesniveau, maar we doen wel nog apart aan burgerschap! Dus het onderwijs wordt nog verknipter.
Laatst waren ‘we’ op televisie. Een groep leerlingen ging namelijk zwerfafval opruimen. Vanuit school georganiseerd. Heel mooi natuurlijk, maar het was eenmalig door die groep leerlingen. Volgend jaar weer een andere groep. Toen een leerling werd gevraagd of ze het volgende week weer wilde doen, was het antwoord ontkennend.
Misschien ga ik later als buitenschoolse activiteit, als gastdocent, met een groepje leerlingen die dat echt leuk vindt, op vrijdagmiddag zwerfafval opruimen. Ik geef het dan wel een trendy naam, of ik sluit me aan bij de ‘Trashpackers’. Dan ga je over de hele wereld afval opruimen, soort backpacken dus. Misschien toch avontuurlijker dan elke dag in je eigen omgeving bewegen en aan burgerschap doen.

Waar ik tegenwoordig niet goed van word, is al dat gevraag in mijn vrije tijd naar de nieuw te bouwen school waarover men leest in de media. Er zou namelijk volgend jaar, in 2025, een nieuwe school staan, maar dat gaat niet lukken. Ik ben van nature pessimistisch, toch had ik gedacht, dat ik daar mijn veertigjarig onderwijsjubileum in 2027, wel zou kunnen vieren. Onze nieuwe directeur en alle berichtgeving hebben mij uit de droom geholpen. De eigenaar van de grond waar de school moet komen doet aan miljoenenjacht, en de onteigeningsprocedure gaat lang duren. Ik zal er dus nooit meer komen te werken. Het is niet daarom dat ik er niets meer over wil horen, maar het is meer het negatieve wat ervan uit gaat. Dat gezeik.
Het huidige gebouw is prima, lekkere ruime lokalen, brede lange gangen, goede werkplek, grote personeelskamer. Maar ja, qua onderhoud heel duur door ouderdom. Maar we zullen daar nog wel een tijdje moeten zitten. Ik ben dus begonnen de wandversiering te vernieuwen. Er is zelfs een stek van een plant, een Sansevieria gegaan naar het lokaal waar ik nu meestal zit. Deze plant was overgenomen door een collega Frans die nu met pensioen is, van een collega Duits die, denk ik, al zo’n zeventien jaar weg is. Het was een enorme plant geworden, en mijn nieuwe collega die groene vingers heeft, heeft de overvloed in nieuwe potten gezet. Ik heb nu ook wat. Ze heeft mij indringend verteld, dat die plant wel heel af en toe water nodig heeft. Ik ben namelijk van de kunstplanten. Dus ik heb nu een vergeten waterflesje in mij bureaulade.
Trouwens, in de personeelskamer hebben we nu ook een plant. Vorige week tijdens een personeelsbijeenkomst, mochten we van de spiksplinternieuwe directeur allemaal onze wensen voor dit schooljaar kenbaar maken, via een kaartje, en die in een enorme plant hangen. Hoe het verder zal gaan met die plant weten we niet. Hij begint er al wat herfstig uit te zien…. Gelukkig kunnen onze kaartjes er niet uit vallen. De kaartjes zijn ook al gelezen! Een grote wens van ons is namelijk dat er weer soep komt in de lunchpauze. Dan schijnen we te krijgen, in ieder geval een dag in de week vanaf de herfstvakantie.
Bij het naar buiten komen van dit heugelijke nieuws, begon er gelijk weer iemand te zeiken dat die soep altijd zo zout is!

Een paar weken geleden stuurde een vriendin mij een artikel uit de Volkskrant over alle taken van de docent. De titel, en dus ook de samenvatting was: ‘Een leraar hoort in de klas, niet excursies te begeleiden of te surveilleren in de pauzes’. Helaas, de onderwijsinspectie is het hier niet mee eens. Er moet namelijk bijvoorbeeld aan ‘internationalisering’ worden gedaan. Hoe kun je dat doen vanuit je positie ‘in de klas’? Ik heb een paar jaar een Franse brievenproject gedaan met een school uit Zwitserland, waar een vriendin van mij werkte. Zoiets kun je redelijk makkelijk doen 'in de klas'. Nu is die vriendin met pensioen.
Vorig schooljaar is een uitwisseling met een Engelse school gestart, maar de inspectie schijnt er schande van te hebben gesproken, dat wij als school op de Duitse grens, niets met Duitsland organiseerden. Dus ging onlangs een twaalftal leerlingen, met drie docenten een halve week naar Duitsland, maar eerst kwamen Duitse leerlingen met hun docenten een halve week bij ons. Ons twaalftal was als voor vertrek een elftal geworden, omdat een leerling op het laatste moment niet wilde of durfde. Na de eerste dag werd het een tiental, omdat een leerling zich ziek had gegeten aan ijs, in zo’n ‘all you can eat’. Hij was de rest van de week nergens toe in staat, maar ging na die week klagen bij wiskunde over zijn achterstand, omdat hij op uitwisseling was geweest.
Een van de collega’s Duits begon zelf over de enorme lesuitval die de Duitse week had veroorzaakt. Maar ja, de inspectie vindt internationalisering blijkbaar belangrijker dan lesuitval. Toch was het goed voor onze leerlingen, om eens in een ander land op school te kijken. Zo maakten ze mee, dat een leerling twee maanden werd geschorst, omdat hij een hakenkruis had getekend. Ik begreep dat dat ook officieel gemeld moet worden. Zo sta je er als jongere gelijk gekleurd op.
Enfin, de sectie Frans loopt nu dus achter op de andere moderne vreemde talen, wat internationalisering betreft. Vanmiddag hadden we sectieoverleg, we zouden ook plannen maken voor internationalisering. Echter, na half vijf waren we het vergeten, want we waren moe. We waren voornamelijk bezig geweest met dingen die de inspectie ook belangrijk vindt, zoals het vakwerkplan, en het voorbereiden van een gesprek met de leidinggevende van de talen, waarvoor we ook weer van alles moesten invullen.

Een collega van mij zegt heel vaak: ‘Het gaat nergens over’. Daar moet ik nu aan denken. Eigenlijk ging het vanmiddag nergens over, met dank aan de onderwijsinspectie.

Hoe maak je een tosti-ijzer schoon? Ik zat afgelopen vrijdag in de trein, en toen hoorde ik hoe een verse student, deze vraag aan een andere student stelde. Volgens haar, was de manier waarop een van haar huisgenoten dit deed niet goed: namelijk met heel veel afwasmiddel, van het merk dat met een D begint. Zijzelf schraapt alleen maar de aangekoekte restjes kaas eruit. Hoe maak je schoon?

Het eerste filmpje dat ik heb gebruikt in de les dit jaar, ging over een school in Finland, waar een robot wordt ingezet, als gesprekspartner tijdens de lessen Frans. Als introductie zag je wat andere lessen, zo waren leerlingen aan het koken en strijken. In Finland schijnt iedereen les te krijgen in huishoudelijke activiteiten. Ik vertelde mijn leerlingen dat hier op school, iedereen ooit in klas 1 het vak verzorging kreeg, dan leerde je ook veel over het huishouden. De meeste van mijn leerlingen dachten dat het niet zo’n populair vak was. Maar dat was het juist wel! Je mocht dingen doen, hoefde niet de hele tijd stil te zitten. Koken vond iedereen leuk. Daarna opruimen, afwassen en schoonmaken natuurlijk niet. Maar misschien zou je dan nu wel weten hoe je een tosti-ijzer reinigt.

Trouwens, een van de opvallendste dingen die ik tijdens mijn reis naar Japan over school heb gehoord, is dat je na de lessen een uur moet blijven om op te ruimen en schoon te maken! Onze gids vertelde dat ze bij het horen van muziek uit de opera ‘Der Fledermaus’, altijd moest denken aan het schoonmaken op school. Deze muziek was dan de achtergrondmuziek!

Schoonmaken op klassieke muziek! Onze Nederlandse leerlingen op hun fatbikes hebben dus niets te klagen!

In Japan wel een fatbike gezien, maar dan zonder motor!

Het is weer dinsdagavond en ik ga proberen om dit schooljaar eens in de week, of twee weken, te schrijven! Het schooljaar is al in de tweede week, ik moet dus wel! Ik zit echter nog gewoon op de bank beneden. Ik schrijf altijd boven, gewoon aan mijn bureau. Het is namelijk zo dat ik niet boven durf te gaan zitten. Tussen half 5 en half 9 kan namelijk een pakje worden bezorgd. Als ik boven zit hoor ik misschien de bel niet!
Als ik toch even naar een ander vertrek ben gelopen, check ik daarna of het pakje niet voor de deur is gezet. Ik heb namelijk geen goede ervaring met het bedrijf van bezorging. Men zet het pakket rustig voor de deur in de regen. Het zou toch zonde zijn als mijn vakantieboek waterschade op zou lopen. Ik ben namelijk in Japan geweest, en heb elke dag mijn belevenissen opgeschreven. Elke dag! Natuurlijk, het was vakantie, dan heb je de tijd! En als je volgers hebt, wil je die niet teleurstellen.
Je krijgt dan aan het einde van je reis het verleidelijke aanbod, je verhaal met foto's te laten drukken. Dat heb ik gedaan.
Toevallig ben ik tussen half 5 en half 9 thuis omdat we vandaag geen school hadden! Ik zou nu op school zijn voor de eerste ouderavond, maar een energiemaatschappij ging vandaag onderhoudswerkzaamheden doen. Daardoor vanaf 8 uur vanmorgen geen stroom, onbekend tot hoe laat. De ouderavond van sommige klassen is nu wel, maar voor de ouders van sommige klassen zou een soort workshop zijn, over hoe je je kinderen kunt helpen met studiekeuze. Met de onzekerheid over de stroomvoorziening, konden wij als mentoren die cursus vanmiddag ook niet krijgen, want de cursusleider wilde niet helemaal van ver komen voor slechts een dagdeel.

Je bent nergens als er geen stroom is. Waar is het krijtje gebleven?

Al ruim een maand niet geschreven! Eigenlijk geen gebrek aan inspiratie, wel aan tijd! Vandaag genoeg tijd gehad om na te denken, maar nu weet ik plotseling niets meer. Vandaag was het een zware dag. Na het lange pinksterweekend moest ik vanmorgen vroeg weer op. Ik was na drie lessen net weer op gang, maar toen moest ik anderhalf uur surveilleren bij het examen geschiedenis vwo. Het is van dat broeierige weer, en ik viel bijna in slaap. Ik wilde niet wakker worden geschut door de examensecretaris, zoals een collega vorige week overkwam. Deze collega beweerde natuurlijk dat hij helemaal niet sliep, maar met zijn ogen dicht nadacht over een filosofisch probleem…
Ik ging me, om bij de les te blijven, concentreren op de tekst van een shirt op de rug van een leerling: ‘Palm Bay Florida’. Van het woord ‘palm’, kun je best veel woorden maken: alm, lam, la, mal, pa, ma, map, mal, enzovoort. Van ‘Bay’ en ‘Florida’ kun je minder maken. Daarna keek ik of alle leerlingen gymschoenen droegen, sneakers moet je tegenwoordig zeggen. Iedereen in de gymzaal droeg gymschoenen, behalve mijn medesurveillerende collega. Ik heb hem nog nooit op gymschoenen gezien geloof ik, misschien alleen op een sportdag.
Ik durfde niet te diep te gaan filosoferen, uit angst dat ik dan mijn ogen dicht zou doen, om beter na te kunnen denken. Ik dacht nog even na over de leerling die zijn gele oordoppen uitdeed, toen hij onder begeleiding van mijn collega naar de wc ging. Daarna deed hij ze weer in.
Waarom doe je tijdens een examen je oordoppen uit als je even naar het toilet moet? Waarom is trouwens het vak filosofie zo klein op de middelbare school in Nederland en waarom is het in Frankrijk een verplicht vak? Er is veel om over na te denken in het leven, en nu krijg ik er tijdens mijn werk ook nog de tijd voor! Wat een luxe!
Helaas, aan elke surveilleerbeurt komt een einde, zo ook aan deze.
Morgen is eindelijk het examen Frans. Dan hoef ik alleen maar aan het einde te surveilleren omdat ik verder lesgeef.
Vrijdag moet ik wel zes uur surveilleren.

Na deze examenperiode ben ik gediplomeerd filosoferend surveillant!

Op de koorrepetitie vroeg iemand mij, of wij op school ook last hadden van die fatbikes. Ik zei dat ik ze op school nog niet had gezien omdat het personeel een eigen fietsenstalling heeft, en alle klassen zo hun eigen parkeerplek. Ik had er wel last van bij de supermarkt omdat ik mijn fiets niet meer in het rek kwijt kon. Er was een groep fatbikers de winkel ingegaan. Deze nieuwerwetse fietsen met dikke banden passen natuurlijk niet in een fietsenrek, dus zetten ze hun fiets ervoor. Dat neemt veel plaats in. De fietsers kwamen weer naar buiten met allemaal een blikje energiedrank.

Vreemd genoeg was er niets specifiek over de gevaren van fatbikers in het nieuws, toen er wel over de toename van het aantal fietsongelukken werd gesproken. Er werd ook vermeld dat Nederland nog niet erg warmloopt voor het dragen van een fietshelm, in tegenstelling tot het buitenland.

Toen ik ernaar vroeg op school, vertelde een conciërge dat het op de parkeerplaats voor scooters, zwart staat van de fatbikes. Een technische collega had die fietsen eens bekeken, en concludeerde dat deze niet al te degelijk in elkaar zitten.
Een andere collega heeft al drie keer verteld dat ze terwijl ze 50 reed, werd ingehaald door een leerling op een fatbike.

Om nog even terug te komen op Rousseau en het spelende kind: Hij zou zich in zijn graf, zie rechts op de foto van de vorige keer, omdraaien. Waar zijn de kinderen op acculoze crossfietsen, rolschaatsen en skateborden?

Wanneer hebben we eindelijk eens een klas met leerlingen die allemaal met een opgeladen laptop op school komen? De kinderen vreten energie en dat levert de school uiteindelijk niets op.

Sterker nog: de batterijen van de docenten raken steeds leger.

Oh ja, en het was vorige week ook nog Digitale Dinsdag!

Het is weer de tijd dat de leerlingen in de examenklassen hun schoolexamens aan het afronden zijn. Voor sommige leerlingen is een schooljaar te kort want zij lijden aan uitstelgedrag. Dat kan een heel hardnekkige kwaal zijn.

Ik hoorde van een collega van de basisschool, dat dat gedrag al heel vroeg begint.
Ze vertelde dat haar leerlingen in groep vier een boekpresentatie moesten houden, en dat een moeder steeds om uitstel voor haar zoontje kwam vragen, hij was ziek geweest of had geen tijd.
Ik was meer verbaasd over het houden van een boekbespreking in groep vier, dan over het vragen van uitstel daarvan door de ouders. Maar ik snap nu wel, dat uitstelgedrag al vroeg ontstaat.
Kinderen lezen niet graag, dat is wat ik steeds lees en hoor. Kan dat door die boekpresentaties komen, waar je vanaf groep 4 al mee doodgegooid wordt? Als lezen wordt geassocieerd met het moeten houden van een presentatie, dan willen de meeste mensen, jong en oud, niet meer lezen. Heel begrijpelijk. Dat kinderen moeten leren presenteren is natuurlijk prima. Maar het lijkt wel of ze in het basisonderwijs alleen maar bezig zijn met voorbereiden op de middelbare school.

Zo hoorde ik dat op een school in groep 8 al voor de middelbare school wordt geoefend, met elk uur een andere les. Kinderen komen al compleet voorbereid in het voortgezet onderwijs aan. Niets is meer nieuw, het is dus gelijk al saai!

Vorige week stond er in een van de lokalen waar ik lesgeef, een hele grote doos. Toen 5 vwo binnenkwam, kroop daar iemand in! Even later, diezelfde les, vroeg een leerling of ik van YouTube een bepaalde Franse clip aan de klas wilde vertonen. Ik wil altijd eerst zelf bekijken wat het is, dus vroeg ik om mij de link te sturen, zodat we het eventueel de les daarop zouden kunnen behandelen. Het ging over pony’s, klein en in allerlei kleuren. Geschikt voor klas 1 van de middelbare school of voor groep 8 als voorbereiding op het vak Frans.

De leerlingen van 5 vwo waren de les daarna teleurgesteld dat we de ponymuziekclip niet gingen luisteren en kijken vanwege het niveau en de kinderachtigheid.

Maar ik ben van gedachte veranderd, want toen ik met die klas Jean-Jacques Rousseau ging behandelen, de 18e -eeuwse filosoof die als eerste vond dat een kind geen kleine volwassene is, bedacht ik dat we weer terug bij af zijn. Rousseau zette zich in voor het kind dat in vrijheid moet kunnen spelen, kind moet kunnen zijn. ‘Kind’ het begrip dat wij nu nog kennen, maar misschien spoedig niet meer, omdat kinderen al vroeg boekpresentaties moeten houden en moeten leren hoe het op de middelbare school gaat, terwijl ze er nog niet aan toe zijn.
Ik snap nu beter waarom die bijna volwassen leerling in de doos klom en de ander leerling met die clip kwam. Het kind van nu mag geen kind meer zijn. Ze moesten al sinds de basisschool volwassen doen.

Bij hun start op de middelbare school zijn ze als kind al te kort gekomen. Treurig! Temeer omdat spelen in de natuur, belangrijk voor kinderen volgens Rousseau, ook al bijna niet meer kan.

Het kind verdwijnt met de natuur.

Afgelopen vrijdagmiddag kon ik een trein eerder nemen dan gepland. De mondelinge toets van mijn laatste leerling ging in rap Frans, zo was ik vroeger vrij.
Ik stapte over, en ik aarzelde of ik zou doorlopen toen ik bij een stiltecoupé instapte. Ik hou niet zo van stiltecoupés omdat ik daar stress van krijg: mensen die de stilte niet respecteren, andere reizigers die zich daarover op gaan winden, en dan hard gaan roepen dat de persoon zonder respect zijn mond moet houden. Alhoewel, er zijn steeds minder mensen die dat durven.
Ik bezweek voor de stiltecoupé omdat er nog vrij veel lege plaatsen waren. Stiller kon niet. Echter, toen de trein op het punt stond te vertrekken, ploften drie vrienden van midden dertig, zo schatte ik, om mij neer. Of ze bij mij mochten zitten, toen ze al zaten. Heel beleefd. Ik attendeerde ze op het feit dat het wel een stiltecoupé was. Voor de zekerheid vroeg er een of ze dan niet mochten praten. Een van de anderen dacht, dat ze van mij persoonlijk niet mochten praten. Van mij persoonlijk natuurlijk wel, maar ik legde uit dat anderen er anders over zouden kunnen denken. En dan wilde ik natuurlijk niet bij die drie mannen horen.
Dat laatste heb ik er niet bij gezegd.
Zachtjes informeerden ze waar ik heen moest. Van mijn plaats van bestemming hadden ze nog nooit gehoord. Ik vroeg of ze naar een concert gingen. Inderdaad! Ze waren op weg naar ‘Holland zingt Hazes’. Ik reageerde gemeend enthousiast, hoewel ze dat, in mijn beleving, niet van mij hadden verwacht. Maar ik heb echt altijd al van het onvervalste Amsterdamse accent en sentiment van André Hazes gehouden.
De meeste recalcitrante van de drie vrienden merkte op, dat niemand iets zou horen van het praten. Inderdaad, iedereen om ons heen zat in zijn eigen lawaai, gezien alle oortjes en koptelefoons. Het was echt heel stil.
‘Het lijkt hier wel een begrafenis’, merkte een van de drie op.
Ik zei dat André Hazes ook heel populair was bij uitvaarten.

Stilte.

Ai Weiwei heeft vast ook een mening over AI, alleen al omdat het in zijn naam zit. Volgens een vriend mag ik geen AA IE zeggen, maar moet ik EE AAI zeggen. Als het allemaal zo ingewikkeld is om het uit te spreken, zeg ik dus maar gewoon kunstmatige intelligentie. Het is trouwens allemaal ook heel ingewikkeld, kunstmatige intelligentie, vooral als je als leerling wilt proberen AA IE, EE AAI of kunstmatige intelligentie, intelligent in te zetten.
Probleem is namelijk dat Chat GPT wel heel makkelijk kan zijn voor leerlingen, maar dat ze wel de instructies van de docenten moeten verwerken. Als ze deze instructies negeren maar wel een mooi product leveren, bijvoorbeeld een mooie tekst, kan dit nieuwe wereldwonder toch minder punten opleveren dan gedacht. Leerlingen die zich wel aan de instructies hebben gehouden, maken dan ook zonder Chat GPT kans op een goed cijfer, omdat ze toepassen wat ze hebben geleerd.
Als je aan Chat GPT in een noodgeval vraagt om een tekst uit te spugen over het blussen van een brand, zodat je kunt lezen hoe dat moet, ben je al snel te laat. Als je weet waar de brandslang hangt en 112 belt, heb je meer kans op minder schade.
Alles wat je inzet om je eigen brein lui te maken, geeft verlies van controle. Er zijn nog leerlingen die ouderwets doen, ze schrijven klakkeloos huiswerk over, en dan lijkt het alsof ze alles weten. En laatst vertelde een collega dat hij had ontdekt dat huiswerk door een ouder gemaakt was, alles was goed maar de leerling wist er niets zinnigs over te zeggen.

Ik wilde hier eigenlijk schrijven over een zoete verleiding. Voor de tweede keer in korte tijd, werd mij een reep chocolade aangeboden. De eerste keer was na een studiedag, dan moest ik wel eerst een evaluatieformulier invullen en inleveren. Natuurlijk bezweek ik. Nu ligt in mijn postvak op school al een week een enquête, met daarbovenop chocolade, in een wikkel met het logo van de enveloppe met die enquête. Ik had mij voorgenomen om de reep op te eten na het invullen van de enquête. Maar gisteren hadden we zo’n lange schooldag, dat ik alvast aan die reep ben begonnen. Ik weet niet of het mij nog gaat lukken die enquête in te vullen voordat ik die reep helemaal op heb.

Tot nu toe word ik meer verleid door chocolade dan door Chat GPT.

Zo na de krokusvakantie moet ik er weer even inkomen. Mijn leidinggevende had gelijk op de maandag een gesprek gepland over mijn welbevinden. Het was meer een gezellig gesprek omdat ik niets te zeiken had. Als ik net vakantie heb gehad, ben ik gewoon alle onvrede over mijn werk vergeten. Gelukkig herinnerde mijn leidinggevende mij eraan, dat ik voor de vakantie nog een mail had gestuurd: ik was niet tevreden over de organisatie betreffende het bespreken van het concept voor de nieuwe lessentabellen. Toch zorgde deze herinnering bij mij niet gelijk weer voor opwinding, ik bleef in mijn vakantiestemming en ik ging niet ook niet meer zeuren over het uitvallen van een mentoruur, vanwege het moeten praten over die lessentabellen.

Ik durf al helemaal niet meer te zeiken, nadat ik afgelopen vrijdag in De Kunsthal in Rotterdam de tentoonstelling ‘In Search of Humanity’ van Ai Weiwei heb gezien. Hij is mijn held. Qua kunstwerk maakte de enorme slang die aan het plafond was bevestigd, de meeste indruk op mij. Het is gemaakt van 1000 rugtassen na de aardbeving van 2008 in Sichuan, waarbij o.a. 5197 scholieren zijn omgekomen. Veel gebouwen waren onveilig, waaronder scholen, door bouwfraude en corruptie. Ai Weiwei wilde de onderste steen boven halen, en heeft ook de namen van de omgekomen kinderen in lange lijsten tot een behangkunstwerk gemaakt. Deze onschuldige kinderen mogen niet vergeten worden.

Vandaag in twee bovenbouwklassen het filmpje op TV5 over Robert Badinter laten zien. Deze vechter voor gerechtigheid, bekend geworden door zijn strijd voor het afschaffen van de doodstraf in Frankrijk, is onlangs overleden.

Ik wil niet eindigen met moralistisch gezeik, maar onze wereld heeft mensen als Ai Weiwei en Robert Badinter hard nodig.

Deze vakantie ben ik aan het opruimen en schoonmaken. Ik herinner dat mijn moeder in deze tijd van het jaar altijd aan de grote schoonmaak was. Ik weet niet of dat nog bestaat: ‘de grote schoonmaak’, maar het gaf haar altijd veel voldoening. Ze vroeg ons dan altijd of we niet zagen hoe mooi schoon alles weer was. Natuurlijk zagen we dat wel, maar dan hadden de deuren opgestaan en was alles heel koud. De stof en de warmte van de winter waren dan ineens weggeveegd.

Jarenlang ging ik aan het begin van de grote vakantie mijn hele huis doen. Ik wilde dan niemand om mij heen om lekker schoon te kunnen maken, en op die manier bij te komen van het schooljaar. Prima therapie om weer tot mezelf te komen, om dan verder geestelijk uitgerust de vakantie te kunnen vieren. Maar omdat de laatste jaren elke week de hulp kwam, vond ik het minder noodzakelijk om aan het begin van de vakantie het huis te doen. Ik had dan ook al op school genoeg kasten opgeruimd.

Nu is mijn hulp met pensioen, en ik kwam ook tot de ontdekking dat ik sommige kasten al niet meer sinds de coronatijd had opgeruimd. Dat zat me al vakanties lang dwars, en ik heb echt menigmaal gezegd dat ik niet gelijk mee op vakantie kon, omdat ik eerst mijn huis wilde doen, maar dan liet ik me toch weer overhalen om bijvoorbeeld de Elfstedentocht te gaan fietsen. Trouwens, vroeger, toen de Elfstedentocht nog geschaatst kon worden, associeerde ik dit evenement met de periode van de grote schoonmaak.

Nu ben ik lekker thuis aan het schoonmaken, niemand die mij stoort met uitjes. Ik had alleen afgelopen zondag een feestje. In een oude school! En natuurlijk moest ik het weer over school hebben, omdat een gepensioneerd docent uit het basisonderwijs, mij tijdens het buffet vroeg wat wij in het voortgezet onderwijs doen met de schooladviezen van het basisonderwijs. Echt een onderwerp voor een feestje als je net je bord hebt volgeladen met lekkere dingen!

Geen wonder dat een onderwijsvriendin vroeger vaak op dit soort gelegenheden zei dat ze bij de Hema werkte. Maar ja, misschien word je dan weer ondervraagd over worst en tompoezen.

Mijn goede voornemen om vanaf de zomervakantie weer regelmatig te gaan ‘zijken’ leek te zijn gestrand in november. Toch ben ik hard bezig geweest, dat wil zeggen ik heb weer contact opgenomen met de jonge man die mijn site gaat maken. Het gaat dus helemaal goed komen dit jaar! Maar het is zo moeilijk om er weer in te komen na de kerstvakantie, vooral omdat we gelijk al een open dag hadden op 10 januari. De vroegste open dag ooit in mijn schoolloopbaan, tenminste dat denk ik. En natuurlijk moest het allemaal weer anders. Het ging weer op vroeger lijken. Het idee van de laatste jaren was de ouders en de hopelijk aanstaande leerlingen zelfstandig rond te laten dwalen in onze school. In de jaren voor dat idee was alles strak geregeld met een centrale opening en een rondleiding o.l.v. personeelsleden. De opzet van rondleidingen was weer terug. Echter, nu waren de leerlingen de rondleiders. Ze hadden de opdracht hun groepjes niet langer dan 5 minuten op een plek van presentatie van een vak los te laten en zich strak aan het schema te houden. Als je dat voor elkaar wilt krijgen, moet je natuurlijk wel heel sterk in je schoenen staan. Probeer de moderne mens maar eens in het gareel te houden. Een goede ervaring voor de rondleidende leerlingen, die nu eens van de andere kant meemaakten hoe het is als mensen het net anders willen dan jij. Bij de presentatie van de talen hadden we ook leerlingen om gesprekjes te houden. Op een gegeven moment begon een van deze leerlingen zelfs ons algemene praatje te houden, dat deed hij geweldig! Het waren uitgerekend ook de leerlingen die vaak voor overlast zorgen die ons wilden helpen. Uitgerekend nu waren ze serieus bezig! Dus meer open dagen om leerlingen serieus aan het werk te zien? Nou nee! Ik merk dat ik te oud word om van 8.00 uur ’s morgens tot ’s avonds half 10 te werken!